بیوگرافی حافظ ناظری
بیوگرافی حافظ ناظری
شهرام ناظری (متولد ۲۹ بهمن ۱۳۲۸ در کرمانشاه) خواننده، موسیقیدان، آهنگساز و از برجستهترین هنرمندان موسیقی اصیل ایرانی و استاد موسیقی مقام ایرانی است. ناظری به «شوالیه» معروف است. شهرام ناظری در بیشتر آثار خود از شعرهای مولانا بهره بردهاست و طی ۳۰ سال فعالیتِ هنری، توانسته سبک جدیدی از موسیقی را که آمیخته به ادبیات حماسی و عرفانی ایران است بهوجود آورَد. ناظری، علاوه بر بهرهگیری از شعرهای مولوی در زمینهٔ استفاده و استوارسازی شعر معاصر پارسی بر روی موسیقی سنتی ایرانی نیز پیشرو بودهاست. علاوه بر اینها شهرام ناظری از اولین کسانیست که با استفاده ازموسیقی مقامی، اشعار شاهنامهٔ فردوسی را اجرا کردهاست. وی تاکنون بیش از ۴۰ آلبوم موسیقی منتشر کردهاست.
بیوگرافی حافظ ناظری
از معروفترین تصنیفهای شهرام ناظری میتوان به تصنیفهای «اندک اندک» با شعر مولانا، «آتشی در نیستان» با شعر مجذوب علیشاه، «کاروان شهید» با آهنگ محمدرضا لطفی و «شیدا شدم» با شعر مولانا اشاره کرد که غالباً از ساختههای خود او هستند. تصنیف «شیدا شدم» یک بار با سازهای غربی در کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان و یک بار با سازهای ملی در آلبوم مولویه اجرا شدهاست. همچنین، آثاری که ناظری به زبان مادریاش، زبان کردی نیز اجرا کرده، شهرت بسیار دارند. از معروفترین آثار کردیِ ناظری میتوان به تصنیفهای قدیمیِ «شیرین شیرین» و «واران وارانه» اشاره کرد که او بازخوانی کردهاست. ناظری دارای شهرت جهانی است. در سال ۲۰۰۷، از سوی دولت فرانسه نشان لژیون دونور و در سال ۲۰۱۴ «نشان شوالیه ملی لیاقت» فرانسه به او اهدا شد.نیویورک تایمز به او لقب «بلبل فارسی» داده است و کریستین ساینس مانیتور او را «لوچانو پاواروتیِ ایران» نامید.
بیوگرافی حافظ ناظری
کودکی و نوجوانی
شهرام ناظری در کوچهٔ یخچالی در محله برزهدماغ در کرمانشاه، در خانوادهای کرُد زبان و آشنا با موسیقی و شعر به دنیا آمد. وی صدای دلنشینش را از پدر و مادر خویش به یادگار دارد و از دوران خردسالی توسط مادرش با شعر و آواز آشنا شد؛ پدرش نیز صدای لطیفی داشت و ضمن آشنایی با گوشهها و ردیفهای آواز ایرانی،سهتار هم مینواخت. وی از سبک قدما و خوانندگان آن دیار به خصوص «شیخ داوودی» خوانندهٔ بزرگ آن زمان بهره گرفته و نیز داشتههایش را در اختیار فرزندش گذاشت.
بزرگ این خانواده، استاد پرویز خان پورناظری معروف به حاجی خان خود از شاگردان درویش خان و کلنل وزیری بودهاست. اکثر موسیقیدانان کرمانشاه توسط وی با نتو موسیقی اصیل ایرانی آشنا شدهاند. این محیط مناسب هنری موجب شد تا شهرام ناظری بتواند در سن ۷سالگی اولین برنامهٔ هنری خود را در رادیوی کرمانشاههمراه با تار زنده یاد درویشی، از نوازندگان معروف آن زمان کرمانشاه، اجرا نماید. پس از آن در سن ۱۱ سالگی نیز توانست در رادیو تلویزیون ایران چند برنامهٔ دیگر آواز ایرانی اجرا کند. ناظری برای پر بارتر کردن درک موسیقی خود ارتباط بیش تری با پسر عمویش کیخسرو پورناظری فرزند پرویز خان پورناظری و درویش علی خراباتی برقرار کرد که این ارتباط تأثیر بزرگی بر فهم او از موسیقی محلی و کردی ایران داشت.
بیوگرافی حافظ ناظری
آغاز فعالیت حرفهای
ناظری همواره در پی بهره بردن از مکاتب و استادان مختلف بودهاست. وی در سال ۱۳۴۵ برای بهرهگیری از محضر استادانی چون عبدالله دوامی، نورعلی خان برومند، عبدالعلی وزیری، محمود کریمی و محمدرضا شجریان عازم تهران شد و ضمن بهرهگیری از محضر این اساتید، سهتار را نیز نزد استادان احمد عبادی، جلال ذوالفنون و محمود هاشمی فرا گرفت. شهرام ناظری به مدت یک سال نیز در تبریز با نوازندگانو موسیقیدانان آن دیار مانند غلامحسین بیگجهخانی و محمود فرنام قیطانچیان که خود از شاگردان اقبال آذر بودند در زمینه موسیقی ایرانی کار کرد.
درسال ۱۳۵۴ بنا به پیشنهاد نورعلیخان برومند به استخدام رادیو تلویزیون ایران در آمد و اولین برنامهٔ خود را با گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی با مثنوی مولوی و ترانهای از شیخ بهایی اجرا کرد، پس از آن با گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان کار خود را ادامه داد. ناظری درسال ۱۳۵۵ در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران با نام باربد شرکت کرد و توانست مقام نخست را در رشتهٔ آواز در این آزمون به دست آورد. در سال ۱۳۵۶ همراه با گروه سماعی به سرپرستی اصغر بهاری و حسن ناهید برای اجرای کنسرت در جشنوارهٔ توس انتخاب شد.
همکاری با کانون چاووش
ناظری از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰ در آلبومهای چاووش به شارههای ۲، ۳، ۴، ۷ و ۸ را با همکاری گروههای شیدا و عارف کانون فرهنگی و هنری چاووش به سرپرستی محمدرضا لطفی، حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان آواز خوانی کرد. کانون چاووش با تلاش محمدرضا لطفی و زیر نظر ه. الف. سایه پایهگذاری شده بود و از آن جایی که این کانون در زمان انقلاب فعالیت میکرد، بیش تر محتوای آلبومهای چاووش حماسی و انقلابی بودند. برخی از آلبومهای چاووش، از جمله چاووش ۲، اولین آلبوم با حضور شهرام ناظری آلبومهای مشترکی بین ناظری و محمدرضا شجریان میباشند و در آنها این دو هنرمند سرودهای انقلابی بسیاری را اجرا کردهاند. چاووش ۲ دربرگیرندهٔ دو سرود معروف شب نورد برادر نوجوونه، باصدای شجریان و آزادی آن زمان که بنهادم، باصدای ناظری میشد. تصنیف بسیار معروف ای پدر اثر محمدرضا لطفی به یادآیت الله طالقانی در چاووش ۴ اجرا شد تا حس از دست دادن فردی بزرگ را منتقل کند.
تصنیف ای پدر در سال ۱۳۵۸ توسط محمدرضا لطفی و به یاد آیتالله طالقانی ساخته شد، اما برخی بهاشتباه این تصنیف را در سوگ آیتالله منتظری مینامند؛ درحالیکه او در سال ۱۳۸۸ از دنیا رفت.
بیوگرافی حافظ ناظری
همکاری گسترده با کیخسرو پورناظری و جلال ذوالفنون
-
نوشتار(های) وابسته: گروه اساتید موسیقی ایران و گروه تنبور شمس
شهرام ناظری آلبوم مثنوی موسی و شبان را با همکاری جلال ذوالفنون و بهزاد فروهری، بنمای رخ را با همکاری نوازندگان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران و گروه مولانا به سرپرستی محمدجلیل عندلیبی، آلبوم صدای سخن عشق را باهمکاری گروه تنبور شمس و لاله بهار را با همکاری گروه عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان تهیه کرد.
او در سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴ به روشهای مختلف مشغول تدریس موسیقی و ردیفهای آوازی به علاقهمندان گردید. در این دوران آثار زمستان، بشنو از نی و نجوا را منتشر نمود. از سال ۱۳۶۴ به بعد با همکاری گروههای موسیقی ایرانی کارهای زیبایی را به بازار موسیقی عرفانی و اصیل ایرانی عرضه ساخت که از درخشانترین این آثار میتوان شورانگیز با همکاری حسین علیزاده، گل صدبرگ و آتش در نیستان با همکاری جلال ذوالفنون، یادگار دوست و ساقینامه ۱ و ساقینامه ۲ را با همکاری کامبیز روشنروان نام برد. در این سال هاست که ناظری آلبوم بیقرار را با همکاری گروه جلیل عندلیبی و همچنین کنسرت اساتید موسیقی ایران را با همکاری گروه اساتید موسیقی ایران (گروهی به سرپرستی فرامرز پایور) اجرا و منتشر کرده است. لازم است ذکر شود گل صدبرگ معروفترین اثر شهرام ناظری و بسیاری از مردم ناظری را با تصنیف اندک اندک با شعر مولانا اجرا شده در این آلبوم میشناسند.
در سالهای دهه هفتاد خورشیدی شهرام ناظری آثار بسیاری را اجرا نمود که از آن جمله میتوان به آلبومهای نوروز به همراهی با حسین علیزاده، مهتاب رو را با گروه تنبور شمس (آهنگ سازی کیخسرو پورناظری) و دل شیدا را با آهنگ سازی فرامرز پایور اشاره نمود. همکاری ناظری با کامکارها نیز منجر به آفرینش دو اثر ماندگار به نامهای کنسرت کامکارها ۷۶ و کنسرت ۷۷ گشتهاست. وی با انتشار دو آلبوم ساز نو آواز نو و سفر به دیگر سو مسیر نوینی از موسیقی خویش را نمایان ساخت به طوری که سفر به دیگر سو را دکترین موسیقایی خود میداند.
بیوگرافی حافظ ناظری
اجرای شاهنامهٔ فردوسی و موسیقی نوین
شهرام ناظری در دهه هشتاد خورشیدی به پژوهش و مسیریابی برای آرایه موسیقی نوین پرداخت. پژوهش بر نحوه اجرای شاهنامه فردوسی و پروژهٔ مولوی که در سال جهانی مولانا از فعالیتهای وی در این سالها میباشد. وی در این سالها چندین آلبوم دیگر منتشر کرد که آثار آواز اساطیر، لیلی و مجنون، لولیان، مولویه (شور رومی) و سفر عسرت از آن جمله میباشند.
در سال ۱۳۹۰ ناظری یک آلبوم موسیقی به نام امیرکبیر با آهنگ سازی پژمان طاهری منتشر کرد که بیش تر اشعار آن را شعرهای نو تشکیل میدادند. مدتی بعد پس از ۶ سال تأخیر کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان منتشر شد. این اثر مربوط به اجرای ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان به رهبری مایسترو لوریس چکناوریان در سال ۱۳۸۴ میباشد که بیش تر قطعات آن به زبان کردی (زبان مادری شهرام ناظری) میباشند. البته در این اثر ۴ قطعهٔ فارسی نیز به نامهای زین دوهزاران من و ما، شیدا شدم، آواز به همراه چنگ و آب حیات عشق اجرا شده است. بیش تر قطعات این آلبوم در سایر آثار ناظری به همراه سازهای ملی نیز اجرا شدهاند و در این اثر در قالب موسیقی ارکستری با سازهای غربی آرایه شدهاند. آلبوم درفش کاویانی، کاوه آهنگر به آهنگ سازی فرید الهامی و اجرای گروه فردوسی که به زودی منتشر خواهد شد مربوط به اجرای شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی میباشد و مانند بسیاری از آثار شهرام ناظری تنبور محور میباشد.
از کنسرتهای او در سال ۱۳۹۳ میتوان به کنسرتش به همراه گروه فردوسی در کرمانشاه اشاره کرد که در آن قطعات کردی بسیاری را اجرا کرد اما پس از پایان کنسرت برخی از رسانهها اجرای قطعات کردی به ویژه قطعهای که به فارسی میشد من کرمانشاهیام فارسی نمیدانم او را مخالف وحدت ملی نامیدند. ناظری در واکنش به اینها گفت: این انگها به من نمیچسبد، من فرزند کرد هستم که فارسی نمیدانم. اما به زبان کردی جان من به فدای تو که فارس هستی، اتفاقاً این شعر مخالف قومیت هاست و میگوید جان من فدای تو که فارس هستی.
بیوگرافی حافظ ناظری
افتخارات و جوایز
- دریافت جایزهٔ «بهترین موسیقی عرفانی جهان» در جشنوارهٔ فاس مراکش در سال ۱۹۹۷ (وی پس از دریافت این جایزه، از سوی مطبوعات آمریکا لقب پاواروتی ایران را نیز دریافت کرد.[۸])
- دریافت جایزه ویژه شهر ارواین ایالت کالیفرنیا برای گسترش پیام معنوی مولانا و صلح از طریق زبان موسیقی در سال ۲۰۰۶
- دریافت نشان «لژیون دونور» از سوی دولت فرانسه در سال ۲۰۰۷
- دریافت نشان «شوالیه ادب و هنر» از سوی دولت فرانسه در سال ۲۰۰۷
-
- این نشان بالاترین نشان فرهنگی فرانسهاست و پاسداشتی است از طرف دولت فرانسه به هنرمندانی که تلاش ویژهای در جهت اعتلای فرهنگ و هنر دارند.
- دریافت عنوان هنرمند برتر آسیا از طرف مجمع آسیاسوسایتی ۲۰۰۷
-
- در این مراسم بان کیمون دبیر کل سازمان ملل متحد تقدیر ویژهای از شهرام ناظری به عمل آورد.[۱۳]
- دریافت جایزهٔ «اسطورهٔ زنده»[واژهنامه ۱] از دانشگاه یوسیاِلاِی[نیازمند منبع]
- دریافت نشان طلایی سماع بارگاه مولانا از دست اسین چلبی نواده مولانا در سال ۱۳۸۶ در شهر قونیه ترکیه و انتخاب به عنوان رئیس افتخاری مرکز مولانا پژوهی دانشگاه سلجوق در ایران.[۱۴]
- دریافت کلید طلایی شهر خوی و مقبرهٔ شمس در جشنوارهٔ بینالمللی شمس تبریزی در آبان ۱۳۸۶
- دریافت لوح سپاس از شهرداری شهر ایرواین کالیفرنیا به پاس قدردانی از تلاشهای شهرام ناظری در ترویج پیام معنوی صلح در قالب موسیقی و شعرهای مولوی
- نام گذاری روز ۲۵ ماه فوریه سال ۲۰۰۶ به نام «شهرام ناظری»، توسط رئیس شواری شهر و شهردار سن دیه گو در حوزهٔ جغرافیایی سندیهگوی ایالت کالیفرنیا. در مدت کوتاهی پس از این نامگذاری، کنگرهٔ آمریکا نیز با اهدای لوح سپاس از وی تقدیر نمود.
- دریافت تقدیرنامه از سوی دانشگاه هاروارد به دلیل نقش مؤثر ناظری در معرفی مولوی به دنیای غرب و نوآوری در موسیقی ایرانی و جذب مخاطبان غربی
بیوگرافی حافظ ناظری
بیوگرافی حافظ ناظری
بیوگرافی حافظ ناظری
به نکات زیر توجه کنید