نوروز هم مانند بسیاری از اعیاد و مناسبت های باستانی آداب و رسوم مخصوص به خودش دارد. در این مقاله از سوری فان می خواهیم برخی از آداب و رسوم نوروز را بررسی کنیم.
چند مورد از آداب و رسوم نوروز
برخی دیگر از رسم‌ها و آیین‌های قدیمی از گذشته تا به امروز همچنان به قدرت خود با پرجا هستند که مهم‌ترین آن‌ها خانه تکانی قبل از عید است. این رسم هنوز هم در بین مردم بسیار رایج بوده و از اواسط اسفند شروع به تمیز کردن تمام خانه و محیط زندگی و کار خود می‌کنند تا غبار آلودگی‌ها و ناخوشنودی‌های سال گذشته را از زندگی‌شان پاک کنند و با دلی روشن و امید به موفقیت، به استقبال سال جدید بروند. همچنین حمام کردن و غسل کردن در شب عید است تا سال جدید برای آن‌ها پرخیر و برکت باشد. به چند مورد دیگر از آداب و رسوم مربوط به عید نوروز که هنوز هم در بین مردم رواج دارد در ادامه اشاره می‌کنیم:
چهارشنبه سوری، که با فلسفه رهایی از طالع بد به روشن کردن آتش و پریدن از روی آن در شب آخرین چهارشنبه سال می‌پردازد.
کاشتن سبزه، برای نشان دادن احترام به طبیعت و مادر زمین و داشتن روزی فراوان در سال جدید است که از اواسط اسفند ماه برای قرار دادن در سفره هفت سین می‌کارند.
چیدن سفره هفت سین، که هر کدام از عناصر آن معنی خاصی داشته و نماد استفاده از انرژی‌های مثبت و تاثیرگذاری آن‌ها است.
رقص و پایکوبی حاجی فیروز، که برای خوشحالی و شادی در سال جدید و رفع کدورت‌ها انجام می‌شود.
پوشیدن لباس نو و تمیز، که در واقع آمادگی شما برای حضور در ضیافت بهار و تازه شدن طبیعت و احترام‌تان را نشان می‌دهد.
دید و بازدید و عیدی دادن، در واقع توجه به دوستان و آشنایان را می‌رساند که برای تازه کردن دیدارها و نشان دادن اهمیت حضور آن‌ها برای ما است.
سیزده به در روز سیزدهم فروردین، که با بردن سبزه‌های کاشته شده و کاشتن یا قرار دادن‌شان در طبیعت که در این صورت روح افراد با مادر زمین آشتی کرده و در سال جدید برای آن‌ها طالع مثبتی نوشته می‌شود.
آداب و رسوم نوروز | فلسفه رسم خانه تکانی نوروز
هر سال نیمه ی دوم اسفند برای خانواده های ایرانی، روزهای خاصی است.
روزهایی برای آماده شدن جهت استقبال از بهار و قدم گذاشتن به سالی جدید. دراین ایام کدبانوها با کمک گرفتن از همه ی اعضای خانواده مشغول نظافت اساسی منزل می شوند و تلاش می کنند تا قبل از فرارسیدن عید نوروز، چهره ای تمیزتر و با نشاط تر به فضای زندگی بدهند. رسمی که با عنوان خانه تکانی در بین مردم شناخته می شود.
دکتر عباس آذر انداز استاد فرهنگ و زبان های باستانی در دانشگاه شهید باهنر کرمان خانه تکانی را شامل رفت و روب خانه، شستن فرش ها و قالی ها، سفید کردن ظروف مسی و دیوارهایی که یک سال غبار گرفته و تیره شده اند، می داند و می گوید: زمان های قدیم در خانه تکانی ظرف های سفالین مستعمل و خراب، مانند: کوزه ها را هم می شکستند و ظرف های نو را جایگزین می کردند.
دکتر فاطمه شیبانی فرد استاد فرهنگ و زبان های باستانی در دانشگاه ولی عصر رفسنجان فلسفه ی خانه تکانی را فراتر از تمیز کردن خانه برای ورود به سال نو می داند و می گوید: در روزگار کهن اعتقاد ایرانیان بر این بود که ارواح درگذشتگان در روز های آخر سال و بیشتر در ۵ روز مانده به سال جدید به زمین آمده و به خانه های خود می روند؛ لذا، اعضای خانواده برای پذیرایی از ارواح درگذشتگان کارهایی را انجام می دادند که یکی ازآن ها تمیز کردن خانه یا خانه تکانی بود .
وی افزود: روح افراد متوفی که در باور ایرانیان باستان و پیروان آئین زردشتی، فروهر نام دارند، یکی از ابعاد وجودی انسان را تشکیل می دهند که خوشحال کردن آن ها از جمله دغدغه های مردم در ایران باستان بود.
دکتر محمد مطلبی استاد فرهنگ و زبان های باستانی و استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان درباره ی این بعد وجودی انسان می گوید: ایرانیان از همان قدیم به وجود جسم و روح برای انسان ها اعتقاد عمیق داشتند و به باور آن ها روح انسان یا فروهر ازلی و ابدی است و لذا این ارواح هر سال به زمین می آیند تا با خانه و بستگان دیداری تازه کنند و زندگان برای خوشامد آن ها خانه تکانی می کردند و خودشان را می آراستند و جشن می گرفتند.
دکتر آذر انداز در تشریح فلسفه ی خانه تکانی، به نکته ی دیگری هم اشاره می کند. وی می گوید: تقویم ایران باستان شامل ۱۲ ماه ۳۰ روزه بود و لذا در پایان سال ۵ روز باقی می ماند که آن را خارج از ماه ها حساب کرده و به آن” پنجه ی دزدیده شده” می گفتند. آن ها این ۵ روز را فرصتی می دانستند، برای نبرد با تیرگی ها و آلودگی ها تا با روان و ظاهری پاک و تمیز وارد سال جدید شوند.
وی می افزاید: براین اساس، خانه تکانی در واقع یک جنبه ی نمادین هم دارد و انسان باید همان طور که فضای بیرون را تمیز و از کثافات پاک می کند، درون خودش را هم از آلودگی ها و خصلت های اهریمنی پاک و خودش را برای زندگی بهتر در سال جدید آماده کند.
دکتر مطلبی افزود: براساس اعتقاد ایرانیان باستان، “پنجه ی دزدیده شده” مصادف با سالگرد خلقت انسان هم است و لذا آدمیان باید تلاش کنند با تمیزی درون و برون، سالگرد خلقت خود را جشن بگیرند.
به هر حال خانه تکانی، با هر نیتی برگزار شود، سنتی حسنه و نیک و نشانه ای از فرهنگ والای ایرانیان است. فرهنگی، مبتنی بر پالایش مداوم جسم و روح از ناپاکی ها و اهمیت دادن به تمیزی ظاهر و باطن .
منابع:
برچسب ها : آداب ایرانی ها در نوروز , آداب مربوط به نوروز , آداب و رسوم نوروز
- حکایت , سرگرمی و موسیقی
- 311بازدیدها
- بدون نظر
به نکات زیر توجه کنید